Afganistan ülkesinde varlıklı ailelerden hükümet yetkililerine kadar bir sürü kişi, yolculuk edebilmek için sahte koronavirüs testleri ediniyor.
2020’nin Ekim ayında Afganistan Sivil Havacılık İdaresi yöneticisi Mohammad Qasim Wafayeezada, Başlangıçta her uçakta 10-20 kişinin sahte korona test sonuçları olduğunu tahmininde bulunduğunu. Sonradan durumun kötüleştiğini ve bu sayının 50’ye kadar yükseldiğini söyledi. Mohammad , bu söz konusu bireylerin gittikleri yerlerde koronavirüs testini yaptırdıklarında pozitif sonuçlarla karşılaştığını ifade etti.
Birleşik Arap Emirlikleri, ülkeye giriş yapmak isteyen yolcuların negatif koronavirüs testi istiyor. Ülkeye girişte 53 ülkenin yurttaşlarından test sonuçlarını bildirmesi isteniyor.
Afganistan ülkesi de bu ülkelerden biridir. Birleşik Arap Emirlikleri, söz konusu ülkeden gelen yolcuların bir kısmında sahte koronavirüs test sonucu taşıdığını belirledi. Fakat kimi yolcular, ellerindeki koronavirüs testi sonucun sahte olduğunu bilmediğini savundu.
Afganistan ülkesinin başkenti Kabil’de tüccarlık yapmakta olan Yasin, Dubai şehrine yapacağı seyahatten önce güvendiği bir muayenehaneye giderek pahalı bir koronavirüs testi satın aldı.
Yasin, koronavirüs testinin negatif çıktığı için mutlu olduğunu, içi rahat bir şekilde havaalanına gittiğini söyledi. Yasin’in Kabil şehrindeki havaalanında koronavirüs testini kabul ettiler fakat Dubai şehrine vardığında yapılan ikinci koronavirüs testinde sonuç pozitif çıktığını dile getirdi.
Yasin karantinaya alındı ve seyahati sahte koronavirüs testi nedeniyle berbat oldu. Gittiği kliniğin sahte koronavirüs test sonucu verdiğini bilmediğini söyledi.
Afgan yetkili Qasim Wafayeezada, sahte koronavirüs test sonuçları verdiğinden kuşku duyulan 5 özel hastanenin belirlendiğini söyledi. Afgan devleti sahte koronavirüs testleri nedeniyle, tıp merkezlerini ve yolcuları sorumlu tutmakta.
Afganistan Devlet Başkanı Yardımcısı Amrullah Saleh, Facebook hesabında özel laboratuvarların sahte koronavirüs testi sonuçları verdiğini duyurdu. Saleh, Afganistan ülkesinin sağlık standartları mevzusundaki itibarının zedelendiğini söyleyerek, bu laboratuvarları açığa çıkarmak için gizli görevlilerin faaliyet yürüttüğü uyarısını verdi.
Devlet bir sürü özel koronavirüs test merkezinin lisansını iptal etti ve Kabil havalimanının sadece yirmi beş laboratuvarın vereceği sonuçları kabul edebileceğini bildirdi.
Fakat sorun çözümsüz kaldı. Bir laboratuvar teknisyeni, Afgan yetkililerin ve bazı milletvekillerinin, laboratuvara hiç uğramadan koronavirüs test sonucunu aldıklarını ve bu sonuçları pasaportlarına işlettiklerini söyledi.
Laboratuar teknisyeni, laboratuvarlar bunu çoğunlukla para için yaptığını, ara sıra da nüfuz sahibi bireyleri hoşnut etmek için yaptığını dile getirdi.
İsminin sır olarak kalmasını isteyen laboratuvar çalışanı, BBC’ye konuşarak sahte koronavirüs test sonuçlarının nasıl üretildiğini de anlattı.
Laboratuar çalışanı, bazı büyük muayenehane şubeleri, koronavirüs testi için bireyin boğazından ve burnundan numune almadığını onun yerine, suyla testin yapıldığını ve merkezdeki koronavirüs testinin de sonucunun negatif gelmesini sağladığını belirtti.
BBC, laboratuvar, eczane ve fotokopicilerden sahte koronavirüs testi sonucu alan bireylerle konuştu. Söz konusu bireyler hiç numune vermediklerini ve yaklaşık olarak 3 dolar gibi bir meblağ ödeyerek, bu koronavirüs testi sonuçlarını edindiklerini dile getirdiler. Özel laboratuvarlardaki gerçek koronavirüs testlerin ise yaklaşık olarak 65 dolar olduğu bilinmekte.
Sahte koronavirüs testi sorunu Afganistan ülkesi dışında da fazla. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), Brezilya, Bangladeş ve Fransa ülkelerinde de benzer vakaların görülmekte olduğunu belirtiyor.
Birleşik Krallıkta da bir gezginin sahte belge hazırlayarak negatif koronavirüs test sonucunu elde ettiği tespit edilmişti.
Danimarka ülkesinde, 22 Ocak tarihinden itibaren beş günlüğüne Dubai şehrinden yapılması planlanan uçuşlar koronavirüs testlerinin güvenilmediği nedeniyle şimdilik iptal edildi.
Fransız yetkililer de Paris şehri Charles de Gaulle Havalimanı’nda yaklaşık 200 civarı sahte koronavirüs testi bulundurduğu saptanan 7 kişiyi yakaladı.
İran ülkesinde ise devlet bazı koronavirüs test merkezlerini sahte belge düzenlediklerin sebebiyle kapattı.
Pakistan ve Kenya ülkelerinde de benzer vakaların olduğu görüldü.
IATA, sorunun kaynağındaki etkenlerden birinin, basılı belgelerde kolay bir şekilde sahtecilik yapılabilmesi olduğunu düşünüyor. Belgeler farklı dillerde ve formatlarda olduğu için denetlenmesi güç oluyor.
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) sorunun çaresi için elektronik aşı sertifikası gibi projeler üzerinde çalışıyor fakat uygulamanın etik ve yasal açıdan geçmesi gereken çok yolu var.
IATA da yolcuların telefonlarına yükleyebilecekleri bir Geçiş Kartı uygulaması ile ilgili olarak devletlerle söz konusu uygulama hakkında görüş alışveriş içerisinde.