Kartlı ödemeler geçen yıl 1,15 trilyon liraya ulaştı

Bankalar arası Kart Merkezi (BKM) verileri doğrultusunda, geçtiğimiz sene genelinde kartlı ödemeler % 17 artarak 1,15 trilyon liraya ulaştı.
BKM’den yapılan açıklamalar doğrultusunda, 2020 yılı dünyada ve Türkiye’de Covid-19 salgını dolayısıyla iktisadi faaliyetlerde ve tüketici tutumları üzerinde sıra dışı etkilerinin görüldüğü bir sene oldu.
Tüketici tutumundaki farklılaşımın en göze çarpan alanlarından biri ödemeler sektörü olarak saptanırken, BKM verileri doğrultusunda, 2020 yılında Türkiye’de temassız ödemeler ve internetten kartlı ödemeler daha çok tercih edilir hale geldi. Toplam kartlı ödeme meblağsıda % 17 yükselerek 1,15 trilyon lira olarak gerçekleşti.
Verilere bakılarak, kredi kartı sayısı geçtiğimiz sene, 2019 senesine göre % 8 çoğalarak 75,7 milyon olurken, banka kartı ve ön ödemeli kart sayısı toplamda % 13 oranında yükseliş ile 188,1 milyona çıktı. Böylelikle toplam kart sayısı neredeyse 264 milyona ulaştı.
Türkiye, Avrupa’da toplam kart sayısında önder bir ülke olarak konumunu 2020 yılında da devam ettirdi.
Gerek fiziksel, gerek online dünyada, seri ve basit olması ile ömrü basitleştiren kartlı ödemeler, geçen sene Mart ayında başlayan Covid-19 salgını etkilerinin Türkiye’de de hissedilmesiyle birlikte temiz bir ödeme yöntemi olarak öne çıkmıştır. Geçen sene, kartlı ödemelerin esas gereksinimlerden vergi ödemelerine, uluslararası alışverişlerden internetten yapılabilen ödemelere kadar tüm kapsamlarda yaygınlaşmaya devam ettiği bir sene oldu.
BKM verilerine bakılarak, 2020 yılı kapsamında banka kartları ile yapılan ödeme meblağsı yıllık % 41 büyüme ile 188,8 milyar liraya, kredi kartları ile yapılan ödeme meblağsı ise yıllık % 14 oranında yükseliş ile 957,8 milyar liraya ulaştı. 2000 senesinde kartlar ile yapılan ödemelerin senede 8 milyar lira seviyesinde olduğu göz önünde bulundurulduğunda, aradan geçen 20 senede, kartlı ödemelerin ne kadar büyüdüğü ve büyük bir ekonomiye yardımcı olduğu da ön plana çıkmakta.
Kartların kullanım kapsamaların yaygınlaşmasıyla birlikte kartlı ödemelerin hane halkı tüketimi içindeki payı, bugün % 41 oranı gibi mühim bir seviyeye ulaşmıştır.
Banka kartlarının ödemelerde kullanımı süratle fazlalaşmayı sürdürürken, 2020 yılında banka kartlarıyla yapılan ödemelerin toplam kartlı ödemdeki payı % 36 oranına ulaştı. Bu şekilde her beş kartlı ödemeden ikisi banka kartıyla gerçekleşti.
2020 yılındaki banka kartı işlem adetlerinin dağılımında ise ödeme işlemi payının % 67, nakit çekim işlemi payının % 33 olduğu görüldü. Ödeme işlemlerinin payının 2019 yılında % 60 oranında olduğu değerlendirildi, bir sene gibi kısa bir zamanda gerçekleşen 7 puanlık yükseliş, banka kartlarının fazlalaşan bir şekilde ödeme aracı olarak konumlandı.
Banka kartları haricinde, ticari kredi kartları da geçen sene ödemelerde daha fazla kullanılmaya devam etti. Ticari kredi kartlarıyla yapılan ödemeler % 27 oranında yükseliş ile 265 milyar liraya, bu ödemelerin toplam kredi kartı ödemeleri içindeki payı da % 28 düzeyine çıktı.
Geçen sene kartlı ödeme meblağsının en süratli arttığı bölge elektronik eşya oldu. Elektronik eşya sektöründe kartlı ödemeler 2020 yılında, 2019 yılına göre % 65 yükselerek 88 milyar liraya erişirken, bu sektörü % 35 oranında yükseliş ve 341 milyar liralık kartlı ödeme meblağsı ile market-gıda ödemeleri izledi. 3. sırada ise kamu/vergi ödemeleri % 31 oranında yükseliş ve 37 milyar liralık ödeme meblağsıyla yer aldı. Bunu, % 29 oranında yükseliş ve 50 milyar liralık kartlı ödeme meblağsıyla yapı malzemeleri/nalburiye sektörü, % 17 oranında yükseliş ve 38 milyar liralık kartlı ödeme tutarı ile mobilya/dekorasyon sektörleri izledi.
Kartlı ödeme sayısına göre sektörel sıralamada ise birinciliği 341 milyar lira ile market-gıda ödemeleri aldı. Bu sektörü 88 milyar lira ile elektronik eşya ve akaryakıt 80 milyar lira ile giyim, 50 milyar lira ile yapı malzemeleri/nalburiye sektörleri takip etti.
Covid-19 salgını dönemlerin yaşandığı geçen sene, internet ve mobil teknolojilerin toplumun değişik kesimlerinde yükselen kullanımı ile birlikte online ödeme alışkanlığı da gün geçtikçe yaygınlaştı ve bu durum kartlı ödeme verilerine de yansıdı. 2019 senesinde 190 milyar lira olarak gerçekleşen online kartlı ödemeler, 2020 yılında % 37 yükselerek 260 milyar lira artış gösterdi.
Kullanıcı ve işyeri tarafından yaşanan dijital dönüşümün etkisi ile internet üzerinden yapılan kartlı ödemelerin toplam içindeki payı ise %22’nin üzerinde. Buna göre, her 5 liralık kartlı ödemenin 1 lirası internet üzerinden gerçekleştirildi.
Temassız ödemeler, salgın ile birlikte hayatın vazgeçilmezi oldu. Geçtiğimiz sene temassız kredi kartı adedi 45 milyon oldu. Bu durum, her 5 kredi kartından 3’ünün, toplam kredi kartlarının %60’ının temassız özelliği bulunduğu anlamına gelmekte.
Banka kartlarında da temassız dönüşüm ivme kazanmışken, temassız banka kartı sayısı 51 milyona, temassız banka kartlarının tüm banka kartları içindeki payı ise %27’ye ulaştı. Temassız ödeme gerçekleştirilebilen terminal sayısı ise 2020 yılında hızla artış göstererek 2 milyona ulaşırken, bugün her 4 terminalden 3 tanesinde temassız ödeme yapılabilir durumda.
Kartlarla gerçekleştirilen temassız ödeme sayısı bir önceki seneye kıyasla 2,5 kat artış göstererek 1,73 milyar adede ulaştı. 2019 yılı toplamında 502 milyon tane temassız ödeme gerçekleştirilirken, bugün, tek bir ayda gerçekleştirilen temassız ödeme sayısı 200 milyonu buldu. Mağaza içi gerçekleştirilen kartlı ödemelerde ise her 5 ödemeden 2 tanesi temassız olarak yapılıyor.
En çok kartlı ödeme adedi 27 milyon işlem ile 30 Temmuz tarihinde yani Kurban Bayramı Arife Günü’nde yapıldı. 2020’de en çok kartlı ödeme tutarı 5,5 milyar lira ile 31 Aralık tarihinde yılbaşı alışverişleri için yapıldı. İnternet üzerinden en çok kartlı ödeme 1,9 milyar lira ile ‘Muhteşem Cuma’ olarak adlandırılan 27 Kasım tarihinde yapıldı. 31 Aralık tarihinde yılbaşı alışverişleri için 6 milyon kart ile gerçekleştirilen 11 milyon işlemle temassız ödeme rekor seviyeye ulaştı. Sene içinde en fazla kartlı ödeme tutarı yapılan gün pazartesi olurken, saat aralığı da 15.00 ile 16.00 arası oldu.