Götürü ücretin vergisinden işveren de sorumlu!

Gelir vergisi yasası gereğince ücret gelirleri “gerçek ücretler” ve “diğer ücretler” olarak iki ayrı gruba ayrılarak vergilendiriliyor. Basit usule bağlı vergi mükelleflerinin yanında çalışanlar, özel hizmetlerde görevli şoförler, özel inşaat sahiplerinin ücretli çalışan inşaat işçileri ile gayrimenkul sermaye iradı geliri elde edenlerin yanında çalışan kişilerin ücretleri “diğer ücret geliri” grubunda değerlendiriliyor. Bu “götürü ücret” olarak da adlandırılmakta.
İşveren kişi, gerçek ücret gelirlerini işçiye ödemeden önce vergiyi kesiyor ve vergi dairesine yatırıyor. Diğer ücret ücret geliri elde edenlerin vergi matrahı, o sene geçerli olan asgari ücretin senelik brüt tutarının %25’i olarak uygulanmakta. 2021’de brüt asgari ücret 3 bin 577.50 lira olarak belirlendiği için, vergi 10 bin 732.50 liralık ücret üzerinden ödeme yapılacak. Buna göre, diğer ücret geliri elde edenler 2021’de bin 609.88 lira vergi ödeyecekler. Söz konusu vergiyi şubat ve ağustosta 804.94 liralık iki eşit taksit ile ödeme imkanına sahipler.
Basit usulde vergiye bağlı olan bir berberin yanında 15 Mart 2021’de çalışmaya başlayan birinin 2021 senesindeki safi ücret tutarı ise nisan ve aralık aylarına göre hesaplama yapılacak. Brüt asgari ücret önce 9 ile çarpılarak çıkan tutarın %25’i üzerinden safi ücret hesaplanacak. Söz konusu ücretin de %15’i oranında vergi ödemesi yapılacak. Bu kişinin, hesaplanan 1027.40 lira değerindeki verginin 402.46 lirasını nisanda, 804.94 lirasını ise ağustosta ödemesi gerekli.
Örnek verdiğimiz kişi nisanda vergiyi ödemesinin ardından işten ayrılsa da yalnızca ağustostaki vergiden muaf olacak, nisan ayında ödediği verginin kalanını geri alamayacak.
Götürü ücretler için senelik beyanname verilmiyor. Kira, faiz gibi başka gelirleri sebebiyle beyanname verilmesi durumunda diğer ücret gelirleri beyannameye katılmıyor.
Diğer ücretliye ödeme yapılan ücret tutarları gerçek usulde gelir vergisi tevkifatına tabi tutulmamakta. Bu sebeple SGK’ye sigorta bildirimi yükümlülüğü bulunan işverenler tarafından, muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde vergi kesintilerine ilişkin kısımların boş bırakılması gerekmekte.
Götürü ücret elde edenlere ücret bordrosu düzenlemesi yapılmaz. Bahsi geçen kişiler asgari geçim indirimi ile engellilik indiriminden faydalanamazlar. Ayrıca, sigorta primi, şahıs ya da hayat sigorta primi ile sendika aidatı indirimlerinden de faydalanamazlar.
Diğer ücretli adı altında vergilendirilen mükellefleri şu şekilde sıralayabiliriz; kazançları basit usulde belirlenen terzi, manav, bakkal, berber gibi küçük esnaf yanında çalışan kişiler. (Ayrıca, basit usulde vergiye tabi olabilmek için 2020’de dükkanın senelik kirasının büyükşehirlerde 11 bin TL’yi, diğer şehirlerde ise 7 bin TL’yi, 2021’de de büyükşehirlerde 12 bin, diğer şehirlerde 7 bin 600 TL’yi aşmaması gerekli.), özel hizmetlerde görevli şoförler, özel inşaat sahiplerinin çalıştırdıkları inşaat işçileri, gayrimenkul sermaye iradı sahibi olanların yanında çalışan kişiler.
Götürü ücret geliri elde eden kişilerin vergi karnesi almaları zorunludur. İşe başlama ya da değişikliği durumunun olduğu tarih itibarıyla bir ay içerisinde vergi dairelerine başvuru yapmaları gerekli. Vergi karnesi edinen diğer ücretliler, sahip oldukları vergi karnelerini işin devam ettiği süre boyunca saklamakla yükümlüdürler.
Götürü ücretler için vergi bir manada peşin temin ediliyor. Çalışılan senenin şubat ayında vergi karnesi alındığı zamanda ilk taksitin de ödenmesi isteniyor.
Sene içinde çalışmaya başlayan kişiler ise işe başlama zamanından itibaren bir ayda karneyi alıp ilk ödemesini gerçekleştirmek zorunda.
Gelirleri basit usulde belirlenen ticaret erbabı ile götürü gider usulünü kabul eden gayrimenkul sermaye iradı sahipleri, çalışanlarının karne almalarını ve karnelerinde yazılı olan vergi tutarını ödemelerini sağlamak zorundalar. Karnesini vaktinde almamış ya da vergisini tarh ettirmemiş olan çalışanın vergisi işvereninden, cezası ile birlikte alınır.
Çalışan vergi karnesini almış fakat ödemesini gerçekleştirmemişse, vergisi gecikme cezası ile birlikte yine işverenden tahsil edilir.
Diğer ücretler için vergisi ödemesini yapmış kişiler sene içinde sigortalı olarak bir işte çalışmaya başlarsa, işe başlama tarihinden sonraki aylara ait olmak üzere, peşin olarak ödemesini yaptıkları vergileri gerçek ücretleri üzerinden belirlenen vergiler hesabına geçirilir.