Son yıllarda savunma alanındaki çalışmalarını hızlandıran Türkiye için Avrupa Birliği’nden (AB) dikkat çekici bir gelişme yaşandı. AB ülkelerini ortak savunma sanayii projelerinde iş birliğine teşvik etmek amacıyla oluşturulan Avrupa Savunma Yatırım Planı’nda (EDIP) önemli bir değişiklik gündeme geldi. Fransa, EDIP fonlarının yalnızca AB ülkeleriyle sınırlı tutulmasını öngören itirazını geri çekti. Bu gelişme, fonların yüzde 65’inin AB ülkelerinde, yüzde 35’inin ise Türkiye’nin de dahil olduğu üçüncü ülkelerde üretilen savunma ürünlerine yönlendirilmesine kapı aralıyor.
Küresel Dengeler ve EDIP
Fransa’nın itirazı, yalnızca Türkiye’yi değil, ABD, İngiltere, Güney Kore ve İsrail gibi ülkelerin EDIP kapsamında faaliyet göstermesini de engelleyebilecek nitelikteydi. İngiliz Financial Times gazetesine göre, Fransa’nın geri adım atmasında, ABD’nin yeni başkanı Donald Trump’ın göreve başlamak üzere olması etkili oldu. Ancak plana ilişkin müzakereler henüz sonuçlanmış değil. AB’nin güvenliğini tehlikeye atabilecek ya da “iyi ilişkiler” ilkesine aykırı olduğu düşünülen ülkelerin plana dahil edilmesini engellemeyi öngören bir madde, tartışmaların merkezinde yer alıyor.
Savunmada Türkiye’nin Güçlenen Rolü
AB ülkelerinin savunma alımlarında dışa bağımlılığı, Türkiye gibi üretim kapasitesi yüksek ülkeler için önemli bir fırsat sunuyor. 2022 verilerine göre, AB’nin savunma ürünlerinin yüzde 78’i Birlik dışından tedarik ediliyor; bu oran ABD için yüzde 80, Güney Kore için yüzde 13, İngiltere ve İsrail için ise yüzde 3 seviyelerinde. Bu tablo, son yıllarda savunma sanayisinde ciddi bir atılım gerçekleştiren Türkiye’nin konumunu daha da öne çıkarıyor.
Türkiye’nin yenilikçi yaklaşımı ve üretim kapasitesindeki artış, özellikle Ukrayna’daki savaş gibi gelişmelerin gölgesinde stratejik bir avantaj olarak değerlendiriliyor. EDIP’in nihai onay sürecinin 2025 yılında tamamlanması beklenirken, Türkiye’nin bu süreçteki rolü ve katkıları da dikkatle izleniyor.
Yükselen Savunma Harcamaları
2027 yılına kadar 1.5 milyar Euro bütçe ayrılması öngörülen EDIP için ileride daha yüksek miktarların ayrılması yönünde baskılar devam ediyor. Avrupa’nın savunma yatırımlarındaki bu artış, Türk savunma sanayisinin uluslararası iş birliği ve ihracat kapasitesini genişletmesi için önemli bir fırsat olarak değerlendiriliyor.
